Psychologia i życie

„Psychologia i życie” Philipa G. Zimbardo jest przykładem świetnie napisanej publikacji popularnonaukowej, która – jak sam tytuł wskazuje – w równym stopniu mówi o psychologii jak i o życiu. Autorzy jednak czują się w powinności uprzedzenia, iż jest to książka traktująca o życiu człowieka głównie z perspektywy psychologii społecznej. Zimbardo mimo swej kontrowersyjnej postaci potrafi ukazać przed odbiorcą piękno psychologii na wielu jej płaszczyznach. Książka w przystępny sposób przedstawia różne dziedziny tej nauki, a Zimbardo jako genialny psycholog i znakomity pisarz udowadnia, jak wiele mamy z nią wspólnego.  Książka ta jest znakomitym wstępem teoretyczno-praktycznym zarówno dla studentów psychologii, do których jest skierowana, ale także dla każdej osoby zainteresowanej tą dziedziną nauki. Dzięki pozornie absurdalnym tytułom rozdziałów autor zachęca do dalszej lektury, a także udowadnia, że pewne czynniki psychologiczne tylko na pierwszy rzut oka nie mają ze sobą nic wspólnego.  

Książka zwraca szczególną uwagę na podstawowe dylematy współczesnej psychologii. Autorzy podkreślają, iż psychologię od innych dziedzin nauki różni fakt, że wszelkie badania opierać się mogą wyłącznie na prawdopodobieństwie. Zimbardo porównując psychologię z fizyką pokazuje, że żadne zjawisko nie jest  w niej pewne, przez co przez wiele lat uważana była za naukę drugorzędną, mniej ważną.

Lektura ta ma na celu przedstawienie psychologii jako nauki, której zadaniem jest rozwiązywanie ludzkich problemów, nie zaś zbieranie wszelakich faktów i snucie z nich prostych uogólnień. Jak podkreśla sam autor – ze względu na różnorodność poruszanych zagadnień czytelnik może odnieść wrażenie, iż odnoszą się one głównie do problemów społeczeństwa amerykańskiego. Należy się zatem zastanowić czy polski czytelnik mógłby rozwiązywać poruszane przez autora problemy w zaproponowany przez niego sposób.

Publikacja ta jest przeznaczona do osób, które chciałyby się dowiedzieć, dlaczego człowiek w określonych sytuacjach zachowuje się tak, a nie inaczej. Zimbardo przedstawiając poszczególne przypadki osób, dopatruje się odpowiedzi na to złożone pytanie zarówno w uwarunkowaniach biologicznych jak i środowiskowych. Książka daje czytelnikowi do zrozumienia, że każdy człowiek dzięki swej odrębności, jest wyjątkowy, a psychologia badając zachowania jakże różnych od siebie jednostek, jest nauką, która jak żadna inna zasługuje na naszą uwagę.

Philip G. Zimbardo, Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002

Magda Żukowska